dear deer – film in ontwikkeling
Op het Zuid-Hollandse eiland Voorne Putten stond in de duinen mijn ouderlijk huis. Zoals zoveel huizen in die omgeving was dat een groot huis met een goed gecultiveerde tuin. Het was een flinke ergernis voor mijn vader en andere huizenbezitters dat de reeën uit de omgeving hun tuinen kwamen kaalvreten. Er moest opgetreden worden, de reeën moesten weg en dus worden afgeschoten.
Maar de verantwoordelijke jager weigert, milieuactivisten protesteren en het dorp is in rep en roer. Op een manier die doet denken aan de acties rondom Oostervaarderplassen nu, maar dan anders.
Twee reebruine ogen kijken de mensheid aan.
Aan de horizon van het beschermde natuurgebied, waar zich dit allemaal afspeelt, verrijst in de jaren zestig Europoort, dat uitgroeit tot een van de omvangrijkste petrochemische-industriegebieden van de wereld. De fabrieken, waar mijn vader en de andere huizenbezitters werken, laten – vooral ‘s nachts – een surreëel maar prachtig beeld zien; miljoenen lichtjes en hier en daar wat rookpluimen aan de skyline. Een opdringerig en tegelijkertijd indrukwekkend decor als achtergrond bij een volkomen verstild leefgebied voor dieren in het wild.
Ik weet zeker dat mijn vader, jaren later, al lang gepensioneerd, oud en eenzaam, ziek en verzwakt, verlaten door zijn vrouw en de controle over zijn leven helemaal kwijt, rond de schemer nog eens oog in oog met zo’n reebok moet hebben gestaan. Achter, in de bosrand, als hij zijn stapel oude kranten naar de schuur bracht. Het zijn vaak de zwakkere dieren die zich aan de buitenste randen van de duinen begeven. Ik vraag me af wat er op dat moment door hem heen moet zijn gegaan.
Hoe geloofwaardig en bestendig is de controle die mensen denken te hebben?
Een vraag die ik wil onderzoeken in deze filmische documentaire over de verhouding mens -dier op het Zuid-Hollandse eiland Voorne Putten.
“De mens is relatief gezien het meest mislukte dier“, zegt Nietzsche, “het ziekste, het van zijn instincten op een gevaarlijke manier afgedwaalde – maar met dat al ook het interessantste wezen. Zeker is dat hij ook meer gewaagd heeft, vernieuwd, getrotseerd, het lot uitgedaagd heeft dan alle overige dieren samen: hij, de grote experimentator met zichzelf, de onbevredigde, onvoldane die strijdt om de laatste heerschappij met dier, natuur en goden.”
Door de geschiedenis van de mens heen is er een constante en wisselende dialoog zichtbaar tussen cultuur en natuur, mens en dier. Aan de ene kant staat het contact met de wildernis en de wildheid voor de mens gelijk met het houden van voeling met de bronnen van ons bestaan en biedt de natuur vaak antwoorden die wij niet bedenken kunnen. Aan de andere kant is de mens de rentmeester die dieren en de natuur, bedoeld en onbedoeld, naar zijn hand heeft gezet – met alle ‘nakende’ rampen van dien. De vraag is waar we ons momenteel heen bewegen.
Ecologen, biologen, geologen, economen, sociologen, historici en filosofen zijn het er zo langzamerhand over eens dat we in het tijdperk van het antropoceenterecht zijn gekomen. Niet de natuur maar de mens heeft het stuur van ‘moederschip aarde’ in handen, alleen heeft hij geen idee welke kant hij op moet en ontbreekt het hem uiteindelijk aan controle. We lijkenratten in een laboratorium geworden waarvan we de condities niet zelf in de hand hebben.Uiteindelijkmaken we deel uit van een ecologisch systeem, een bestaanssamenhang (mens, dier, plant, etcetera) die misschien wel te duister is om met onze ‘rede’ te doorgronden.We zullen gedwongen zijn te experimenteren en ons te heroriënteren.
Lovely just what I was searching for.